İran'da 14. Dönem Cumhurbaşkanlığı Seçimleri 2. tura kaldı. Reformistlerin tek adayı Pezeşkiyan ile muhafazakar Celili, 5 Temmuz'da yapılacak ikinci tur seçimlerde yeniden yarışacak. Pezeşkiyan ipi göğüslerse İran'ın ilk Türk cumhurbaşkanı olacak. İşte herkesin merak ettiği "Mesut Pezeşkiyan kimdir?" sorusunun yanıtı...
Reformist kanadın önde gelen isimlerinden Tebriz Milletvekili Mesut Pezeşkiyan, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin hayatını kaybetmesi üzerine seçim için adaylığını açıklayan ilk isim oldu. 69 yaşındaki Pezeşkiyan adaylık başvurusunda bulunma amacını, "İran'la ilgili ulusal ve uluslararası düzeyde halkın sandıklara küstüğü yönünde bir izlenim var. Benim seçimlere katılma niyetim halkın sandıklara katılımını artırmak" diyerek ifade etti.
2021'DE REİSİ'YE KARŞI ADAY OLMA TALEBİ VETO EDİLMİŞTİ
Eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi döneminde sağlık bakanı olarak görev yapan Pezeşkiyan'ın, 2021'deki cumhurbaşkanı seçiminde İbrahim Reisi'ye karşı aday olma talebi Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından veto edilmişti. Pezeşkiyan başkent Tahran'da oyunu kullandı
HATEMİ DÖNEMİNDE SAĞLIK BAKANIYDI
Konsey, Reisi'nin ölümünün ardından kabinesinden hiçbir bakanın Cumhurbaşkanlığı adaylığına izin vermezken meşruiyet tartışmalarına son vermek adına Reformist Cephe'yi Mesut Pezeşkiyan'da birleştirdi ve muhafazakar tabanı 2 önemli güç dengesi olan Said Celili ve Kalibaf arasında bir seçim yapmaya zorladı. Türkü kökenli Pezeşkiyan, reformist lider Muhammed Hatemi döneminde Sağlık Bakanlığı görevinde bulunan ve söylemleri ile ülkenin farklı kesimlerinden oy alma potansiyeline sahip bir isim.
SEÇİM ŞARKISINDA "MAHSA AMİNİ" MESAJI
Adaylığı sonrası Reformist Cephe'den istediği desteği bulan Pezeşkiyan, seçim kampanyasında bir tür ikili denge kurmaya çalıştı. Zorunlu başörtüsünü desteklemeyen Pezeşkiyan, seçim müziği olarak Mahsa Amini protestolarının dillerden düşmeyen şarkısı Baraye'yi kullandı. Pezeşkiyan ilk açıklamalarında politikalarını Reisi'nin yolunda ve Hamaney'in belirlediği çizgide devam ettireceğini söyledi.
"EVDE ÇOCUKLARIMLA FARSÇA DEĞİL, TÜRKÇE KONUŞUYORUM"
İran'ın Batı Azerbaycan eyaletindeki Mahabad'da doğan kalp cerrahisi uzmanı Pezeşkiyan, ipi göğüslemesi halinde İran'ın ilk Türk cumhurbaşkanı olacak. Türk olduğunu her fırsatta dile getiren Pezeşkiyan adaylık sürecinde İran medyasına verdiği bir röportajda şu ifadeleri kullandı: "Ben Türküm. Annem de babam da Türk. Türklüğümle gurur duyuyorum. Evde çocuklarımla Farsça değil, Türkçe konuşuyorum."
"ETNİK VE MEZHEBİ AYRIMCILIĞA" KARŞI MÜCADELE VAADİ
İran'daki bölgeler, etnik kökenler ve mezheplerin sorunlarıyla ilgili de açıklama yapan Mesut Pezeşkiyan "etnik ve mezhebi ayrımcılığa" karşı mücadele vaadinde bulundu. Türkmen, Kürt, Beluç kökenli vatandaşların bir kısmının hak ettikleri statüden "ayrımcılık" nedeniyle yoksun bırakıldığını ifade eden Pezeşkiyan, Cumhurbaşkanı olması halinde bu konudaki tarihi ve kronik eksiklik ve yoksunlukların telafisi için "pozitif ayrımcılık" yaklaşımını benimseyeceğini belirtti.
ÜLKE TARİHİNDEKİ EN DÜŞÜK KATILIMLI SEÇİM
Öte yandan; İran'daki seçim ülke tarihindeki en düşük katılımlı seçim oldu. Ülke genelinde yaklaşık 62 milyon seçmen için 59 bin merkezde sandıklar kuruldu. Toplam 24 milyon 535 bin 185 oy kullanılırken, katılım yüzde 40 civarında gerçekleşti.
Pezeşkiyan 10 milyon 415 bin 191 oy aldı ve oy oranı yüzde 42,5 oldu. Oyların 9 milyon 473 bin 298'ini alan Celili ise seçimin ilk turunu ikinci sırada tamamlarken, oy oranı ise yüzde 38,6'da kaldı. Buna göre, reformistlerin tek adayı Pezeşkiyan ile muhafazakar Celili, 5 Temmuz'da yapılacak ikinci tur seçimlerde yeniden yarışacak.
Diğer iki adaydan Muhammed Bakır Kalibaf yüzde 13,8 ile üçüncü, Mustafa Purmuhammedi ise yüzde 0.8 ile dördüncü sırada yer aldı.
