22 Ağustos 1942 Kırşehir doğumlu olan Uğur Mumcu, İlköğretim yıllarını Ankara Devrim İlkokulu’nda geçirmiştir. Yine lise yıllarını Ankara Bahçelievler Deneme Lisesi’nde aktif bir öğrenci olan genç Uğur’un hedefi avukat olmaktı. 1961 yılında hedefini gerçekleştirerek Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni kazandı. Daha burada öğrenci iken Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan "Türk Sosyalizmi" başlıklı makalesi ile Yunus Nadi Ödülü'ne layık görüldü.
Sakıncalı Piyade: Uğur Mumcu
Askerliğe gitmeye hazırlanırken ise yazdığı bir yazısında “Ordu uyanık olmalı!” sözleri yüzünden "orduya hakaret etmek" ve "sosyal bir sınıfın öteki sosyal sınıflar üzerinde tahakkümünü kurmak" suçu ile (!) gözaltına alındı. 7 yıl hapse mahkum edilse de Yargıtay tarafından kararın bozulması ile ömrünün 1 yılını cezaevinde geçirmiş oldu. Askerliğini “sakıncalı piyade eri” resmi tanımı ile Ağrı’nın Patnos ilçesinde yaptı.
Yeni Ortam Gazetesi’nde köşe yazarlığı yapan Mumcu, 1975’ten itibaren “Gözlem” başlığı ile Cumhuriyet Gazetesi’nde düzenli olarak köşe yazmaya başladı. Ayrıca Anka Ajansı’nda da çalışmaktaydı. Gözlem isimli köşesine 1991 yılına kadar devam etti.
"80 Darbesi Yağmurun Yağması Gibi Doğal Bir Olay" demişti
Emekçi sınıfının yönetimi ele almasını istediğini açık yüreklilikle belirten Uğur Mumcu, 12 Eylül 1980 Darbesi’ni değil ama yaşanan süreçleri çok eleştirdi. "12 Eylül'ün Türkiye'yi bir iç savaş tehlikesinden kurtardığını, bunu açıkça kabul ve ilan etmeden hiçbir soruna çözüm bulma olanağının olmadığını, bunun nesnel bir gerçek ve somut bir olgu olduğunu" savundu. Darbe anayasasını eleştirdi. Fanatik değil, dürüst bir gazeteci idi.
Ayrıca terör karşıtı ve teröre çare bulamayan siyasete eleştirileri ile de biliniyordu. Silahlı eylemlerle bir yere varılamayacağının altını çizdiği kitabı "Çıkmaz Sokak" 7 Mart 1980 tarihinde yayımlandı. Yazısında anarşi ve terör ortamını şu sözlerle eleştirdi:
"Bunun adı solculuk mu? Yoksul erlerin üstüne kurşun yağdıran, banka soyan eşkiyalık mıdır solculuk? Böyleyse, yerin dibine batsın böyle solculuk... Bunun adı milliyetçilik mi? Savcıları, yargıçları, üniversite öğretim üyelerini, emniyet müdürlerini öldüren, yurttaş kanı içen canavarlık mıdır milliyetçilik? Böyleyse, yerin dibine batsın böyle milliyetçilik..."
PKK’yı “şiddet yoluyla sonuç almak isteyen Kürt milliyetçisi terör örgütü” olarak tanımlayarak PKK’nın yaptığı katliamlara tepki vermeyen dernek, gazete ve kişilere tepkisini koydu.
Ültimatom Verdi, Suikaste Uğradı!
8 Ocak 1993’te Ültimatom başlıklı yazısında yakında yayınlayacağı kitabının duyurusunu yaptı. Kitabında istihbarat örgütleri ile Kürt milliyetçileri arasındaki bağlantıları açıklayacağını yazmıştı. Sonrasında ise İsrail elçisi ile görüşme gerçekleştirmişti ancak 12 Ocak 1993 günü suikaste kurban gitti. Ankara Karlı Sokak’taki evinin önünde arabasına konan C-4 tipi bombanın patlatılması sonucu vefat etti. Öldürülme sebebi olarak birçok neden ortaya atıldı. İslamî Hareket Cephesi, İBDA-C, Hizbullah gibi örgütler üstlendi.
Devlet Adına Namus Sözü Verdiler, Tutamadılar
“Kürt Dosyası” başlıklı ayrıntılı kitabını bitiremeden aramızdan ayrılmak zorunda bırakılan Uğur Mumcu’nun ailesine dönemin siyaset protokolü "cinayeti çözmenin devletin namus borcu olduğunu" belirterek âdeta namus sözü verdiler. Suikastın failleri ise yakalanamadı.
Uğur Mumcu’nun Türkiye Cumhuriyeti’ne Kazandırdığı Eserler
- 1975: Mobilya Dosyası
- 1975: Suçlular ve Güçlüler
- 1977: Sakıncalı Piyade
- 1977: Bir Pulsuz Dilekçe
- 1978: Büyüklerimiz
- 1979: Çıkmaz Sokak
- 1980: Tüfek İcad Oldu
- 1981: Silah Kaçakçılığı ve Terör
- 1981: Söz Meclisten İçeri
- 1982: Ağca Dosyası
- 1982: Terörsüz Özgürlük
- 1984: Papa-Mafya-Ağca
- 1984: Sakıncasız
- 1985: Devrimci ve Demokrat
- 1985: Liberal Çiftlik
- 1986: Aybar ile Söyleşi: Sosyalizm ve Bağımsızlık[18]
- 1987: Rabıta
- 1987: 12 Eylül Adaleti
- 1987: İnkılap Mektupları
- 1988: Bir Uzun Yürüyüş
- 1988: Tarikat-Siyaset-Ticaret
- 1990: 40'ların Cadı Kazanı
- 1990: Kâzım Karabekir Anlatıyor
- 1991: Kürt İslam Ayaklanması 1919-1925
- 1992: Gazi Paşa'ya Suikast
- 1993: Kürt Dosyası
- 1996: Vurulduk ey halkım: unutma bizi[19]
- 1997: Katiller Demokrasisi
- 1997: Saklı Devletin Güncesi "Çatlı vs
- 1998: Gazetecilik
- 1998: Polemikler
- 1998: Uyan Gazi Kemal
- 1999: Bu Düzen Böyle mi Gidecek?
- 1999: Söze Nereden Başlasam
- 2000: Bomba Davası ve İlaç Dosyası
- 2003: Unutmayalım, Unutturmayalım
- 2004: Eğilmeden Bükülmeden
- 2004: Kır Çiçekleri
- 2004: Türk Memet Nöbete
- 2005: Dost Yüzlerde Zaman
- 2009: Çocuklar İçin
- 2011: Beyaz Melek
- 2011: İsterler ki Susalım
Uğur'lar Olsun Araştırmacı Gazeteci Yazar!
Uğur Mumcu hakkında onlarca kitap yazıldı, 2 belgesel çekildi. Selda Bağcan ve Orhan Akdeniz tarafından ise anısına iki şarkı bestelendi. 50 yıllık yaşamında akıllara kazınacak öyle işler gerçekleştirdi ki vefatından 31 yıl sonra bile sevgi ve saygı ile anılıyor. Tüm sevenleri her yıl O’nu anarak Uğur’lar olsun diyor.
