Geçmişten günümüze kadar kadınlar, kimi
zaman toplum içerisinde yüceltilmiş kimi
zaman da istismar edilmiştir. Cinsiyet
ayrımcılığı ilk çağdan günümüze insanlığın
en önemli toplumsal problemlerinden
birisidir. Bununla birlikte kadının statüsü
coğrafyaya, yaşanılan zamana ve kültüre
göre toplumdan topluma değişkenlik
göstermiştir. Bu makalede, Türk tarihinin
bozkır devirlerinde, toplumda önemli bir
unsur olarak yer alan kadının algılanışı,
devlet yönetimi ve sosyal hayatta sahip
olduğu haklar, icra ettiği görevler ve statü
durumu açıklanılmaya çalışılmıştır.
Aile içerisinde Türk kadını
Türkler tarihin en eski toplumlarındandır. Bu özellikleri gereği, tarihin en eski ve kökten aile yapısına da
sahiptirler. Akrabalık kan esasına dayanır. Atlı bozkır kültürünün bir neticesi olarak çekirdek aile tipi
yaygındır. Dünya’nın dört bir yanına dağılmalarına rağmen varlıklarını, kimliklerini korumaları aile yapısına
verilen büyük önemden ve aile kurumunun sağlam temellere sahip olmasından ileri gelir. Türk dilinde, başka
dillerde rastlanmayacak kadar çok akrabalık teriminin bulunması bunun bir delilidir. Orhun Yazıtları’nda
“Sizler anam hatun, hala ve teyzelerim, ablalarım, kadınlarım ve kızlarım” şeklindeki hitabı bu görüşü
teyit etmektedir. Daha ilk devirlerden itibaren Türk toplumun geneline tek eşlilik hakimdir.Türk sosyal
hayatının temelini oluşturan ve kültürel yapı içinde büyük öneme sahip olan ailenin vazgeçilmez unsuru,
kuşkusuz ki kadındır. Bu konum ise Türklerin medeni seviyesini gösteren önemli bir ölçüdür.
Tarih kaynaklarında Türklerin kutsal ve önem verdikleri haklara, “ana hakkı” dedikleri ve bunu da
“Tanrı Hakkı” ile eşit tuttuklarını göstermektedir. Dede Korkut’ta bulunan kadın tiplerini incelediğimiz
zaman ailesini ayakta tutan, daima erkeğin yanında yer alan, her başarılı durumun ve düzenin arkasında olan
bir karakter ile karşılaşırız.
İslamiyet öncesinde Türklerin çağdaşı toplumlar bakıldığında çocuklarda cinsiyet ayrımı bir hakikattir.
Halbuki eski Türklerde, kız evlat erkek evlattan ayrı tutulmamış, İslâmiyet’ten önceki Arap toplumunda
olduğu gibi bir felâket, zillet şeklinde yorumlanmamıştır. Aksine, kız babası olmak için Oğuz Beylerinin
duasını isteyen kimseler vardır.
