Çivril’in inşaat sektörünün öncü firmalarından MCK İnşaat sahibi Mustafa Cem Kılıç ve Gündüz İnşaat-Yapı firması sahibi Ahmet Gündüz sektörde yaşanılan sorunlar ve çözüm önerileri hakkında çok çarpıcı açıklamalarda bulundu.
İnşaat yönetmeliğinde yapılan son değişikliklerle inşaat sektöründe gelinen son nokta ve sorunların dile getirildiği söyleşimiz şu şekilde oldu;
Öncelikle bize kendinizi tanıtır mısınız?
İnşaat Mühendisi Mustafa Cem Kılıç, 6 yıldır İnşaat Mühendisliği yapmaktayım. Dört yıldır Çivril’de görev yapmaktayım. Plan, Proje ve taahhüt anlamında Çivril’e hizmet vermekteyim.
İnşaat yönetmeliği son beş yılda üç kez değişime uğradı. Türkiye, Çivril ve siz bu durumdan nasıl etkilendiniz?
Altı yıllık meslek hayatımda üç dört kez yönetmelik değişikliğini gördüm. Bu yönetmelik Çevre ve Şehircili Bakanlığı tarafından değiştiriliyor. Ahmet Bey de inşaat mühendisi. Üç yılda üç farklı inşaat yaptı. Tabi bu yönetmelik değişiklikleri problemleri de beraberinde getiriyor. En son problemde Danıştay’ın aldığı kararla beraber yönetmeliği dokuz madde de kitlesiyle şuan projelerin çıkışı engellenmiş oluyor.
Yaklaşık 3 aydır değiştirilmeyen bir 9 maddenin onayını beklemektesiniz. Bundan dolayı da tüm sektör etkilenmekte. Bunun ana sebebi nedir ve nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bana kalırsa bunun ana sebebi en başa gidersek son beş yılda yönetmelik değişikliği. Yönetmelik değişikliği ile yönetmeliği çorba yaptılar. Çorba yapılan yönetmelikte de hukuksuzluk ve kamu yararına aykırılık çıktığı iddia edilerek Danıştay dokuz tane maddeyi durdurdu. Oranlar değişiyordu, bir yönetmelikte değişen diğer yönetmelikte tersine değişebiliyordu. Niye böyle bir değişikliğe gidildi. Tabi bu Çevre ve Şehircilik Bakanlığının bileceği bir şey. Danıştay’ın bu dokuz maddeyi durdurmasıyla birlikte sektör tüm Türkiye de kitlenmiş durumda.
Peki bu durumdan siz nasıl etkilendiniz? Çivril’in şuan ki durumu nedir?
Çivril kendi özelinde 2000 krizinden etkilenmeyen bir ilçeden bahsediyoruz. Şuan ortada kriz olmamasına rağmen çok büyük bir etkisi oldu bunun. Üç buçuk aydır projelerle ilgili sıkıntı yaşıyoruz. Şuan kaba inşaatın süresi üç aydır. Kaba inşaatlar bitti ustalarımız yatmaya başladı. Bundan üç ay sonra PVC’si, elektrikçisi yavaş yavaş iş bulamaz olacaklar ve inşaat tamamıyla durmuş olacak. Betoncusu beton satamayacak, elektrikçisi elektrik tesisatı yapamayacak, PVC’si cam takamayacak. Üç ay sonra tüm piyasayı kilitleyecek bir durumdan bahsediyoruz.
Peki, Cem Bey, bir önceki yönetmeliğe en son yönetmelikteki değişiklik neydi?
Çivril üzerinden bahsetmek gerekirse 350-400 m2 arasında çok fazla arsamız var. Daha önce böyle planlanmış. Bunun ortalamasını 400m2 alırsak arsayı yapılabilir inşaatı 120 m2. 120m2 inşaata bugün standart iki çocuklu ailenin yaşayabileceği 3+1 ev yapma şansımız yok. Otomatik olarak 400 m2 arsalar benim gözümde çöp niteliği taşımaktadır. Direk kullanılamaz 4 kişilik çekirdek bir ailenin yaşayamayacağı arsalar üretilmiş oldu. Bunun için de tabi bir çözüm bulmak gerekiyor. Çünkü o arsalara da ev yapamayacak. Neden? Son Mart ayında çıkan Danıştay’ın kararı ile 120 brütteki alan bahçe, asansörde içine dahi edilerek nette 90-80 m2 ‘lere düştü. Yani bu yaptığımız inşaatlarda %30’luk bir kayıp oluyor.
Aslında Çevre ve Şehircilik Bakanının birkaç revizesiyle birlikte çözülebilecek bir problem. İki sayfalık bir metni iki kişi oturup iki günde birazcık kafa yormasıyla ilgili bir problemden bahsediyorum.
Sizi de tanıyabilir miyiz?
Gündüz inşaat-Gündüz yapı. Ahmet Gündüz ben. Çivril’de yapı üzerine müteahhitlik yapıyorum. Yurtdışında yaşıyordum kesin dönüşle yapıp belli sermayeyle 3 sene önce Çivril’e geldim. 3 sene de delirmek üzereyim.
Faizlerin yükselmesiyle birlikte inşaat sektörü belli bir bunalıma girmiş durumda. Çivril de bunu daha az hissetmemize rağmen, yine de inşaatlarımız bir şekilde yapılıyordu. Ancak belli oranda düşmüştü. Ama bu ilçemizin genelindeki bazı kişileri etkiliyordu bu durum. Neticede biz bu işi yapıyoruz. Vergisini de ödüyoruz. Biz bir proje başlatabilmemiz için bir sene öncesinden yer zeminine bakmamız lazım, etüdünü yapmamız lazım, yerin uygunluğuna bakmamız lazım. Ona göre yatırım yapmamız lazım. Bu demek istediğim arsa alımında. Bir sene önce arsa alıyoruz. Biz buraya belli bir yatırım yapıyoruz. Vatandaşa belli taahhütler veriyoruz, onun karşılığında ev yapıyoruz. Proje aşamasına geçildikten sonra belediyeden imar durumunu alıyoruz. Mimar arkadaşımız bizden ne isteniyorsa elektrik projesi, yapı projesi bizlere ne görev verildiyse onu veriyoruz. Tam projenin çıkma aşamasına gelindiğinde yani maçımızın 90 dakikasında durun, karar değişti, kural değişti. Geriye dönük bize büyük bir fatura çıkıyor. Biz belediyenin o anki imar yasasına göre o hazırlıkları yapmışız. Siz durun diyorsunuz, bunların hepsi çöpe. Biz yeni bir düzen getiriyoruz. Bu şekilde yapacaksınız. Geriye dönük bizim mağduriyetimizi kim giderecek. Bizim yaptığımız masrafları kim giderecek ya da zararımızı kim karşılayacak. Hayır, efendim zarar etmedik deyip maliyeye vergimizi vermek durumundayız.
Peki, 2020 yılını iyimser görebiliyor musunuz?
Şuan belli bir külfetin altına girdik. Ne yapacağımızı şaşırdık. Bir biz değil, kalıp ustasından, sıva ustasından, boya ustasından, seramikçiden, malzemeciden tutunda herkes bundan etkilendi. Bırakın 2020 yılını biz 1 ay sonrasını göremiyoruz.
Çözüm ne olmalı?
Acil kararlar alınmalı.
Nasıl Bir karar? Bu dokuz maddeyi değiştirmek gerçekten zor bir karar mı?
Vatandaşın yararına, vatandaşı mağdur edilmeyecek her türlü karar alınabilir. Bunda her hangi bir sakınca yok. Kurumların savaşını vatandaşa ödetmemek lazım. Kurumların kendi aralarındaki mücadelenin faturasını vatandaşa çıkartmamak lazım. Çünkü bu mağduriyet aileleri etkiliyor, çocukları etkiliyor. Gerçekten sade vatandaşı etkiliyor. Bugün biz sermayeciyiz. Bu sermaye yok ola da bilir., arta da bilir. Ama en azından ben yanımda çalıştırdığım insanları da düşünüyorum. O insanların her gün benim kapıma gelip ne oldu, ne oldu deyişlerini artık duymak istemiyorum. Artık Bulkaz’dan 70 kişi buradan Fransa’dan kaçtı gitti. Şuan Çivril piyasasından daha önce ailesini geçindirirdi, sermaye yapabilmiş herkes şuanda mağdur. Bunlar sermaye yapmayı bırak artık, yarını artık günlük düşünmeye başladılar. 0Bugün evimi giderini nasıl karşılayabilirim. Yarın elektrik faturam gelir de nasıl ödeyebilirim. Ödemezsem üç gün sonra elektriği kesilebilir mi bunları düşünüyor. Sorun oldukça ciddi, her geçen gün kesinlikle aleyhte.
Bazı il ve ilçelerde ruhsatlarla ilgili durumda müsemma gösterildiğini duyuyorum. Ne düşünüyorsunuz?
Şimdi ben bunu olumlu karşılıyorum. Neden? Çünkü vatandaş yararına yapılmıştır. Bu ruhsatlar için başvuru yapılmış ve Danıştay’ın kararı bildiğim kadarıyla Mart 25’te çıkmış. Diyelim ki bundan önce başvuru yapanların mağduriyet olmaması için Belki başkan yardımcıları, belki Başkanlar bu bölgedeki belediye başkanları bunlar bir şekilde sorumluluk alarak mağduriyeti gidermişler. Bence çok iyi yapmışlar. Ama bu taşın altına herkesin elini sokması lazım. En azından şimdi başlarsa kışa ameleci, boyacı vatandaş daha iyi girer. Durum gerçekten bu kadar çok ciddi.
Emsal nitelikli kararlar götürmemize rağmen biz Çivril Belediyesinden bir sonuç alamıyoruz. Evet, haklı onlar da yanlış bir şey yapmak istemiyorlar. Onlara da kesinlikle niye yapmıyorsunuz diyemeyiz. En azından vatandaşı, bölge halkını düşünerek, güvenerek oy verdikleri insanların bu şekle düşmesini istemez. En azından bu insanlara bir vefa borcu olarak da vatandaşı düşünerek yapmasını tercih ederim.
Çünkü her geçen gün göç sayısı artacak. Bir aile faciası, çocuk okula gidemez, geçim sıkıntısı yüzünden bir başka bölgeye gitmesi. Çivril göç alan bir bölge durumuna düşecek. Esnafta etkileniyor. En küçük nalburundan tutun inşaat üzerine malzeme satan herkes etkileniyor. Sanayide pimapen, alimünyum üzerine, profil üzerine çalışan herkes etkilenecek, zora düşecek. Bu zincirleme bir etki yaratacak.
Ben yurtdışlında bulundum. 60-70 senelik imar kanunları devam eder. Artı belediyeler daha yetkilidir orda. Belediyeler kesinlikle mimari yapıya ve de encümen kararıyla böyle stratejik yerlerde o bölgenin mimari yapısını kesinlikle kendi inisiyatif yetkilerini kullanabilirler. Yani çıkıp da belediye şu şekilde yapacaksın, ondan sonra bizim yasalarımız değişti, sen durdur bunu geri çek bu şekilde yapacaksın dediği anda senin orada edindiğin bütün zararları fazlasıyla karşılarlar. Kesinlikle ve kesinlikle mağdur edilmezler.
Bir an evvel sonuçlanıp en iyi kapasitemizle Çivril’i eski haline getireceğimizi düşünüyorum. İlginize çok teşekkür ederim.
