Bir başka ifade ile ‘’bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artmış olması sonucu boya göre ağırlığın arzu edilen düzeyin üzerine çıkması’’ şeklinde tanımlanmaktadır.
Obezite yüksek kalorili beslenmek, sedanter yaşam ve genetik faktör bileşenlerinin ortak bir sonucudur. Dengesiz beslenmek yani aşırı yeme, karbonhidrat ve yağdan zengin beslenme ve fazla kalori almak temel sebeplerdendir ve beraberinde yetersiz fiziksel aktivite de eşlik etmektedir. Bazı endokrin hastalıklar (metabolik sendrom, DiabetesMellitus, PCOS, Hipotiroidi, Cushing Sendromu vb.) ve kullanılan antianabolizansteroidler, glukokortikoidler, antipsikotik türevi ilaçlar obeziteye neden olmaktadır.
Şişmanlık tanısında farklı yöntemler kullanılmaktadır. En pratik ve en hızlı yöntem BKİ (beden kütle indeksi) hesaplamasıdır. BKİ hesaplaması vücut ağırlığının boy uzunluğunun karesine bölünmesi ile yapılmaktadır. Bel kalça oranı veya derialtı yağ dokusu ölçümleri gibi vücuttaki yağ dağılımı göstermemesi bir eksikliğidir. Kolay hesaplanabilir olması ve ucuz bir yol olması tercih edilen bir yöntem olmasında etken olmuştur.
Beden yağ dağılımını belirlemede bel çevresi ve bel çevresinin kalça çevresine oranı kriter olarak alınır. Bel çevresi erkekte 94 cm, kadında 80 cm üstü hafif şişman; erkekte 102 cm üstü ve kadında 88 cm üstü şişman-obezdir.
Şişmanlık çağın mücadele gerektiren ve mücadelesi devam eden, her geçen artan bir hastalıktır. BKİ 30 üstünde olanlar, bel çevresi erkekte 102, kadında 88 üstünde olanlar ‘’merkezi obez’’ olarak tanımlanmaktadır.
Obezite tüm sistemleri etkilemekte ve hastalık risklerini arttırmaktadır. Bu yüzden tedavi edilmezse morbiditeye neden olabilmektedir.
Bariatrik Cerrahi Nedir ve Kimlere Uygulanır?
Obezite tedavisinde amaç, kilo verilmesinin sağlanması, eşlik eden hastalıkların tedavisi ve önlenmesidir.
- Beslenme tedavileri
- Fiziksel aktivite tedavileri
- İlaç tedavileri
- Cerrahi tedavi olmak üzere 4 farklı tedavi şekli uygulanmaktadır.
Obezitenin ilk basamak tedavisi diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri olmalıdır. Bu tedavilerin başarısız olduğu hastalarda tedaviye ilaçlar eklenebilir. İlaç tedavilerinin ise başarı oranı çok yüksek değildir. Cerrahi tedavinin amacı, obeziteye bağlı morbidite ve mortaliteyi, metabolik ve organ fonksiyonlarını iyileştirmektir. Ayrıca ilaç masraflarını, hasta olarak geçirilen gün sayısını azaltmak ve yaşam kalitesi düzeltmektir.
Obezitenin etkin tedavi yöntemlerinden biri olan Bariatrik Cerrahi uygulaması 2 ana grup için gereklidir. Peki bu iki ana grupta kimler yer almaktadır?
İlk gruptaki kimseler için, BKİ değeri yani boyu kilonun karesine bölerek elde ettiğimiz beden kütle indeksi ≥ 40kg/m2 olmalı ve obezite ile ilişkili hastalık şartı gözetilmemektedir.
İkinci grup için BKİ ≥ 35 kg/m2 olmalı ve obezite ile ilişkili en az bir hastalık eşlik ediyor olması gerekir. Bu ilişkili durumlar diabet, kalp hastalıkları, uyku apnesi, astım, böbrek sorunları, kolesterol, tansiyon gibi çeşitli hastalıklardır.
Çoğunlukla göz ardı edilen bir duruma da değinmek gerekir, kimler Bariatrik Cerrahi Operasyonu için uygun değildir ?
18 yaşından küçük veya 65 yaşından büyük olmak; ancak ciddi bir hastalığın eşlik ettiği durumlarda Bariatrik Cerrahi düşünülebilir .
Tedavi edilmemiş ve obeziteye yol açan bir endokrin hastalığın bulunması (Cushing, hipotiroidizm, insülinoma gibi) tedavi edilmemiş bir yeme bozukluğunun bulunması (bulimia nevroza vb.) durumu operasyon için engeldir ama hastalıkların tedavisi ardından Bariatrik Cerrahi düşünülmelidir.
Şiddetli reflü, hipertansiyon, anestezi almayı engelleyecek kalp- damar hastalıkları, ciddi pıhtılaşma sorunu varlığı gibi durumlar Bariatrik Cerrahi yapılmasına engeldir.
Gebe olmak veya 12-18 ay içinde gebelik planlamak, yaşam süresi boyunca kalori kısıtlı diyet ve vitamin desteği alma gibi uygulamalarına uyum sağlayamayacak olmak Bariatrik Cerrahi Operasyonunun yapılmaması için sebeplerdendir.
Alkol veya madde bağımlılığı, Crohn hastalığı olanlarda gastrik bypass cerrahisi geçirmiş olması, bilinen bir kanser tanısı alması Bariatrik Cerrahi Operasyonu için engeldir. Bariatrik operasyon zayıflamak için en son başvurulması gereken tedavi şeklidir. Obezite tedavisinde öncelik, kişiye özel diyet programı uygulamak, uygun şartlar altında fiziksel aktiviteyi arttırmak ve yapılan değişiklikleri yaşam tarzı haline getirmek olmalıdır.
