Malulen Emeklilik Nedir?
Çalışanların vücutlarında meydana gelen arızalar veya uğradıkları tedavisi imkânsız hastalıklar sebebiyle vazifelerini yapamayacak duruma gelmeleri halinde uygulanan emeklilik işlemine malulen emeklilik denir.
KİMLER MALUL SAYILIR?
Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yetkilendirilen hastanelerin sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek sağlık kurulu raporları ve dayanağı tıbbi belgelerin Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde kurulan sağlık kurulları tarafından incelenmesi sonucu, 4/1-(a) (SSK) ve 4/1-(b) (Bağ-Kur) sigortalıları için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60’ını kaybettiği tespit edilen sigortalılar malul sayılmaktadırlar.
NASIL MALULEN EMEKLİ OLUNUR?
Sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;
Kanunun 25’inci maddesine göre malul sayılması,
En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra kurumdan yazılı istekte bulunması gerekmektedir.
Ancak, 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.
Maluliyet durumunun tespiti için sevk işlemi yapıldığı tarihte sigortalılığını sonlandırması şartı aranmayacaktır. Sigortalılık devam ederken de sigortalı sevk talebinde bulunabilmektedir. Maluliyetine karar verilen sigortalının sigortalılığı aylık bağlanması talebinde bulunduğu tarihte sonlandırılmış olmalıdır.
SGK’nın 25221 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmeliği ile maluliyet süresi ayrıca belirtilmeyen tüm kanser hastalıklarında, tanı konulduğu tarihten itibaren bir yıl içinde başvurmak koşuluyla 18 ay süreyle maluliyet aylığı bağlanıyor. Bazı hastalıklarla ilgili tanı konulduğunda ise 12 ya da 24 ay süreyle aylık bağlanabiliyor. Kemik iliği nakli yapılanlar 12 ay, kan kanseri tedavisi görenler ve verem hastaları 24 ay malûl aylığı alabiliyor. Bu süreler, tedavisi tamamlanamayanlar için, rapor almak suretiyle uzatılabiliyor. Tedavinin sonunda, sağlık kurulu raporu alarak yüzde 60 ve üzerinde çalışma gücü kaybı olduğunu belgeleyenlerin malûliyet aylığı devam ediyor.
ŞEKER HASTALARINDA MALULLÜK
Türkiye’de 5 milyon 200 bin şeker hastası bulunuyor. Şeker hastalığı nedeniyle en az 3 organında bozulma görülenler malulen emeklilik başvurusunda bulunabilecek. Malulen emeklilik başvurusunda bulunanların en az 15 yıllık şeker hastası olması gerekiyor.
LÖSEMİDE 24 AYLIK SÜREKLİ HAK
Yeni düzenlemeyle beraber, çalışma gücünde kayıp oluşturulan kronik hastalıkları bulunanlar da malulen emeklilik kapsamına alındı. Buna göre, böbrek, karaciğerden sonra kalp, akciğer, bağırsak, kemik iliği nakli olan hastalara maluliyet hakkı getirildi. Birkaç istisna dışında tüm kanser hastalarına 18 ay, lösemi hastalarına ise 24 ay sürekli maluliyet hakkı tanındı.
ALZHEİMER’A DÜZENLEME
SGK’nın çıkardığı yönetmelikte, demans, Alzheimer, epilepsi (sara) gibi nörolojik hastalıklar da ayrıntılı bir şekilde düzenlendi. Travma sonrası stres bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk gibi sık görülen psikiyatrik hastalıklar için de maluliyet koşulları belirlendi. Yeni düzenlemede, uyku bozuklukları, solunum sistemi hastalıkları için de ilk kez maluliyet kriterleri oluşturuldu.
SOLUNUM CİHAZI KRİTERİ
Yatalak, bakıma muhtaç kişiler yeni düzenleme ile malul sayılabilecek. Bazı nörolojik ve psikiyatrik hastalıklar, daha önce yönetmelikte yer almayan kalp, akciğer ve sindirim sistemi hastalıklarının da ayrıntılı kriterleri oluşturuldu. Yardımcı solunum cihazı ile yaşamını sürdüren de bu kapsama alındı. Bulaşıcılığı yüksek hastalıklar için 2 yıl süreyle maluliyet hakkı getirildi.
BİRDEN ÇOK HASTALIK
Asrın hastalıkları olarak bilinen, ani ölüme neden olan, bu nedenle yakın takip ve yüksek maliyet gerektiren kalp hastalıkları da güncellendi. Her hastalık grubu için ayrı değerlendirme yapıldı. Tek tek değerlendirildiğinde maluliyet kriterlerini karşılayamayan ancak bütün olarak bakıldığında kişinin çalışmasına olanak vermeyen durumlarda hastalar kurul kararıyla malul olabilecek.
Belirtilen sebeplerle çalışamayacak duruma düşenlere “malul” denilmekte olup meydana geliş sebeplerine göre 3 türe ayrılmaktadır.
- a) Adi Malullük,
- b) Vazife Malullüğü,
- c) Harp Malullüğü.
